تاریخچه کشت برنج چیست؟ آیا در مورد تاریخچه پیدایش برنج چیزی می دانید؟ برنج یکی از مواد غذایی پرمصرف و پرطرفدار در سراسر جهان به ویژه کشورهای آسیایی است. در ایران هم برنج به عنوان یک وعده غذایی محبوب و پرطرفدار شناخته می شود که نقش مهمی در سفره های ایرانی دارد. شاید برای شما جالب باشد که بدانید برنج، به عنوان یک خوراکی پرمصرف، قدمتی طولانی و 14 هزار ساله در سراسر جهان دارد که در این مقاله می خواهیم به آن بپردازیم. در ایران هم تقریبا دو هزار سال پیش برای اولین بار برنج مورد استفاده قرار گرفت. در این مقاله می خواهیم درباره تاریخچه برنج صحبت کنیم و بررسی کنیم که خاستگاه برنج کجاست و این خوراکی از کجا آمده است. اگر شما هم علاقه مند هستید که بدانید برنج اولین بار از کجا پیدا شده و چه زمانی وارد ایران شده است، این مقاله را تا انتها بخوانید.
تاریخچه کشت برنج در جهان
در بررسی تاریخچه برنج باید به نقل قول های مختلفی که درباره خاستگاه برنج وجود دارد، توجه کنید. بعضی از محققان ادعا می کنند که برنج اولین بار در استرالیا یافت شده است، اگرچه شواهد کافی برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
اکثر شواهد نشان دهنده این است که در حدود چهارده هزار سال پیش، برنج به صورت خودرو در کشورهای شرق آسیا و آفریقا رشد کرده است و بعد از اینکه کشاورزان، آن را به شکل اهلی در آورده اند، تبدیل به یک محصول زراعی مهم در این کشورها شده است. در حال حاضر هم برنج هندی، برنج پاکستانی و ژاپنی به فراوانی در سراسر جهان استفاده می شوند و این خود می تواند این ادعا را اثبات کند. امروزه، کشت برنج در تقریبا اکثر کشورهای جهان صورت می گیرد، اما به طور کلی می توان بیان کرد که 60% از برنج مصرفی در سراسر جهان، در کشورهای آسیایی تولید می شوند.
مستندات دیگری هم وجود دارد که نشان می دهند برنج اولین بار در حدود 9 هزار سال پیش در کشور چین به صورت خودرو رشد کرده است و به تدریج به کشورهای غرب و جنوب آسیا گسترش پیدا کرده است. مصرف برنج در کشورهای غرب آسیا، باعث شد که به تدریج برنج به کشورهای اروپایی هم راه پیدا کند. اولین کشور اروپایی که از برنج استفاده کرد، انگلستان بود که در قرن سیزدهم میلادی، جایگاهی برای برنج در سفره های مردم فراهم کرد. در زبان انگلیسی به برنج Rice گفته می شود که این کلمه، ریشه یونانی دارد.
بعد از گسترش مصرف برنج در کشورهای اروپایی، کم کم عادت به مصرف برنج در بین مردم امریکا هم ایجاد شد. اولین ایالتی که برنج را مورد استفاده قرار داد، ایالت کارولینا بود که در قرن هفدهم میلادی، برنج را وارد کرد.
تاریخچه کشت برنج در ایران
در مورد تاریخچه برنج در ایران، هیچ شواهد قطعی و مستدلی وجود ندارد. بعضی از مستندات نشان می دهند که کشت برنج از دوران هخامنشی در ایران رونق پیدا کرده است. در این دوران، استان های خراسان و مازندران بزرگترین تولید کننده برنج در ایران بودند. اما به تدریج کشت برنج در استان های دیگر به ویژه استان گیلان رواج پیدا کرده است.
تاریخچه کشت برنج در استان گیلان
امروزه، استان های گیلان و مازندران به عنوان اصلی ترین تولید کننده های برنج شناخته می شوند. قدیمی ترین سندی که در مورد کشت برنج در استان های شمال ایران صحبت می کند، نوشته ای است که توسط یک طبیب مازندرانی به نام ابن طبری به نگارش در آمده است و آغاز کشت برنج را به قرن دوم هجری نسبت می دهد. ابن طبری در کتاب دیگری تحت عنوان فردوس الحکمه، در مورد ارزش غذایی برنج و مزایای مصرف آن صحبت کرده است که خود نشان دهنده این موضوع است که در آن زمان، برنج به عنوان یک ماده غذایی در بین مردم رواج داشته است.
در کتاب فرهنگ خوراک مردم گیلان که توسط مسعود پورهادی به نگارش در آمده است، بیان شده که برنج اولین بار در دوره ساسانی در استان گیلان مورد کشت قرار گرفته است. در این کتاب عنوان شده است که برزویه طبیب، شخصی بوده است که اولین بار برنج را از هندوستان وارد استان گیلان کرده است.
علاوه بر ارجاعات این کتاب، شواهدی هم از ابن اثیر وجود دارد که بیان می کند در قرن چهارم، برنج در استان گیلان وجود داشته است. ابن اثیر بیان می کند که مرداویج در سال 320 هجری قمری، قاصدی را به دنبال برادرش وشمگیر به گیلان می فرستد. در این نوشته ها بیان شده است که قاصد، وشمگیر را همراه با عده دیگری مشغول برنج کاری در شالیزارها پیدا کرده است. بنابراین، به استناد این ادعا، تاریخچه کشت برنج در استان گیلان، قدمتی طولانی تر دارد.
نتیجه نهایی بررسی همه مستندات مربوط به تاریخچه برنج در ایران، نشان می دهد که به طور قطع برنج در قرن هفتم در گیلان کشت می شده است. فضل الله همدانی شخصی بوده است که در کتاب خودش در مورد چگونگی پیدایش و احیای برنج در استان گیلان در قرن هفتم به تفضیل صحبت کرده است. امروزه برنج تولید شده در استان گیلان، نسبت به سایر استان ها، از جمله مازندران، اصفهان و استان های جنوبی ایران، کیفیت بالاتری دارد.
در مورد طرز پخت برنج به شیوه امروزی مستنداتی وجود دارد که نشان می دهد اولین بار کلمه پلو در دوران صفویه استفاده شده است. طبخ برنج به شکل کته، به عنوان یک وعده غذایی اعیانی و مجلسی در دربار پادشاهان صورت می گرفته است.
نتیجه گیری
برنج یک وعده غذایی پرطرفدار و پرمصرف در بین مردم سراسر جهان به ویژه مردم کشورهای جنوب شرقی آسیا است. در حال حاضر، هم برنج ایرانی و هم برنج های خارجی مثل برنج هندی و برنج پاکستانی به فراوانی توسط مردم ایران هم مورد استفاده قرار می گیرد. این خوراکی پرمصرف، قدمتی طولانی و چهارده هزار ساله دارد که در این مقاله درباره آن صحبت کردیم. کشت و پیدایش برنج از کشورهای آسیایی و آفریقا آغاز شده و به تدریج به کشورهای اروپایی و امریکایی گسترش پیدا کرده است. روایات مختلفی درباره پیدایش و گسترش استفاده از برنج در ایران وجود دارد که در این مقاله با جزئیات درباره آن ها صحبت کردیم.
