انواع دانه قهوه را می توان به چهار دسته اصلی عربیکا، روبوستا، لیبریکا و اکسالسا و 16 نژاد مختلف دسته بندی کرد. هر یک از این چهار نوع اصلی، ویژگی ها و مشخصات منحصر به فرد بخود را دارند که باعث شده است هر یک، کاربردهای متفاوتی پیدا کنند.
تاریخچه کشف قهوه
بررسی های تاریخی نشان داده است که قهوه اولین بار در قرن 15 میلادی به صورت تصادفی توسط یک چوپان در اتیوپی کشف شد.
در قرن 16 و 17، قهوه توسط بازرگانان به کشورهای اروپایی برده شد. اما تا پایان قرن هفدهم، مصرف آن رواج زیادی نداشت، زیرا تردیدهای سیاسی و مذهبی زیادی، استفاده از قهوه را محدود کرده بود.
در نهایت، در قرن بیستم، قهوه راه خود را به کشورهای در حال توسعه باز کرد. قهوه در حال حاضر، یکی از پرمصرف ترین نوشیدنی ها در سراسر جهان است. تا جایی که گفته می شود، میزان مصرف قهوه در سال 2027، 155.57 میلیارد پوند می رسد.
قهوه در چه کشورهایی کشت می شود؟
دانه قهوه که به آن تخم قهوه هم گفته می شود، دانه ای سبز رنگ و لوبیایی شکل است که درون میوه قرمز رنگ قهوه قرار دارد. به این میوه قرمز رنگ، گیلاس قهوه گفته می شود. این دانه های سبز رنگ، بعد از جدا شدن از میوه باید فرآوری (Roast) شوند و برای مصرف آماده شوند.
انواع دانه قهوه در بیش از 50 کشور جهان کشت می شوند. اصلی ترین خاستگاه های قهوه، کشورهای کلمبیا، برزیل، اندونزی، هندوستان، ویتنام و اوگاندا هستند. در ایران، قهوه به صورت وارداتی از کشورهای مختلف خریداری می شود و در اختیار مشتریان قرار می گیرد.
انواع دانه قهوه و ویژگی های آن ها
فراوان ترین و البته محبوب ترین نوع قهوه، قهوه عربیکاست که تقریبا 60% از تولیدات قهوه سراسر جهان را به خود اختصاص داده است. قهوه عربیکا که عمدتا برای تهیه اسپرسو به کار می رود، به دلیل کیفیت بالا و طعم فوق العاده ای که دارد، یکی از گران ترین انواع قهوه ها هم محسوب می شود.
نوع دوم از انواع دانه قهوه، قهوه روبوستاست که حدود 40% از تولیدات قهوه در سراسر جهان را شامل می شود. قهوه روبوستا، میزان کافئین بالاتری نسبت به قهوه عربیکا دارد، به همین خاطر بیشتر برای تهیه قهوه دمی و قهوه فرانسه به کار می رود.
سومین نوع از انواع دانه قهوه، قهوه لیبریکا است. خاستگاه اصلی این نوع قهوه، کشور فیلیپین است. قهوه لیبریکا را می توان با رایحه چوب و عطر دودی آن شناخت. قهوه اکسالسا، نوعی قهوه کمیاب است که مشخصه اصلی آن، عطر میوه ای اش است.
مشخصات کلی انواع دانه های قهوه
انواع دانه های قهوه، براساس محل کشت، عطر و طعم، میزان کافئین و سایز دان قهوه با هم تفاوت هایی دارند. در ادامه، ویژگی های هر یک از انواع دانه های قهوه، به تفکیک بیان می شود.
دانه قهوه عربیکا چه ویژگی هایی دارد؟
دانه های قهوه عربیکا (Arabica)، از با کیفیت ترین و پرطرفدارترین گونه های قهوه هستند. خاستگاه اصلی، قهوه عربیکا کشور برزیل است؛ اگرچه در کشورهای کلمبیا، مکزیک و جامائیکا هم انواعی از قهوه عربیکا کشت می شود. قهوه عربیکا، سهمی معادل 60% قهوه مصرفی در سراسر جهان را در برمی گیرد.
مشخصات دانه قهوه عربیکا
چون دانه های قهوه عربیکا، در ارتفاعات بالاتر رشد می کنند، بنابراین میزان بارندگی بیشتری را متحمل می شوند. این کار باعث می شود که قهوه عربیکا، به یکی از با کیفیت ترین و گران ترین انواع دانه قهوه تبدیل شود. اندازه دانه های قهوه عربیکا نسبت به روبوستا کوچکتر و در حدود 8 تا 15 فوت می باشد.
قهوه عربیکا، عطر و طعمی ملایم و تلخی کمی دارد. میزان کافئین آن نسبت به قهوه روبوستا کمتر است و به همین خاطر می تواند یک نوشیدنی مناسب برای کسانی باشد که ذائقه آن ها با تلخی شدید قهوه سازگار نیست.
انواع دانه قهوه عربیکا
دانه های قهوه عربیکا، چند نژاد مختلف دارند که در ادامه، هر یک از آن ها به اختصار معرفی می گردد:
تیپیکا: تیپیکا، به طور عمده در کشور برزیل کشت می شود. طعمی نسبتا شیرین و شکلاتی دارد و یکی از مهم ترین انواع قهوه عربیکا است.
ماراگوگایپ: وقوع یک جهش تصادفی در دانه های قهوه تیپیکا، باعث ایجاد این نژاد جدید شده است که به دلیل شکل ظاهری اش، به نام دانه قهوه فیل هم شناخته می شود.
بوربون: اکثر قهوه های عربیکا، از نژاد بوربون هستند. این نژاد، یکی از گونه های معروف عربیکاست که به خاطر طعم میوه ای و ملایمش طرفداران زیادی پیدا کرده است.
از ترکیب دو نژاد تیپیکا و بوربون، انواع مختلفی از گونه های قهوه به دست آمده است که مهم ترین آن ها عبارتند از:
کاتورا. این نوع قهوه که در حال حاضر، در امریکای مرکزی کشت می شود، اولین بار در اوایل دهه 1900 در برزیل کشف شد. این قهوه، ترکیبی از تیپیکا و بوربون است که طعمی سبک و شبیه به جوهر لیمو دارد.
کاتیمور: این نوع قهوه از ترکیب کاتورا و تیمور که خود ترکیبی از قهوه عربیکا و روبوستا است، به وجود آمده است. بعضی از انواع کاتیمور، طعمی تلخ و تند شبیه قهوه روبوستا را دارند، اما انواع دیگری از این نوع قهوه وجود دارد که طعم ملایم تری دارند.
قهوه های کاتیمور که طعم ملایم تری دارند، عمدتا در السالوادور، نیکاراگوئه و هند کشت می شوند. تفاوت اصلی انواع دانه خام قهوه این نژاد، این است که نسبت به زنگ زدگی دانه های قهوه مصون هستند.
پاکاس: این نوع قهوه نخستین بار توسط خانواده پاکاس کشف شد و در حال حاضر 25% از قهوه های السالوادور را به خود اختصاص می دهد.
پاکامارا: این نژاد قهوه، از ترکیب پاکاس و ماراگوگایپ حاصل می شود و ویژگی هایی مشابه با هر دو نژاد را نشان می دهد.
کاتوای: این نوع قهوه که از ترکیب تیپیکا و کاتورا به دست می آید، طعم تند و اندکی شیرین دارد. اصلی ترین خاستگاه این نوع قهوه، کشور برزیل است.
موندونوو: این نوع قهوه هم که از ترکیب تیپیکا و بوربون به دست آمده است، مقاوم به آفات و بیماری های گیاه قهوه است. به همین خاطر، بازدهی تولید این نوع دانه قهوه بالاتر است.
SL-28: این نوع قهوه، اولین بار در دهه 1930 در کنیا کشف شد. در بسیاری از مسابقات تخصصی قهوه، این نژاد، انتخاب اول داوران است.
SL-34: نوع جهش یافته ای از SL-28 است که برای رشد در خشکسالی به وجود آمده است. اما از نظر کیفیت و طعم، به اندازه SL-28 مطلوب نیست.
گیشا: نوعی قهوه عربیکاست که به طور عمده از کشور اتیوپی به دست می آید. اما اولین بار توسط یک کشاورز اهل کشور پاناما کشف شد و مشخصه اصلی آن، کیفیت بالا و بازدهی کم است.
ویلاسارچی: این نژاد قهوه، برای استفاده روزمره انتخاب مناسبی است، زیرا طعم و عطر مطبوعی دارد. اصلی ترین خاستگاه این نژاد، کاستاریکا است.
کنت: این قهوه هندی، برای مقابله با بیماری زنگ زدگی برگ تولید شده است.
S795: این نوع قهوه هم به صورت ژنتیکی، نسبت به بیماری زنگ زدگی برگ قهوه مقاوم است. اگرچه این نژاد، اولین بار در هند کشت شده است، اما امروزه بخش عظیمی از تولیدات قهوه کشور اندونزی را شامل می شود.
هیرلوم: این قهوه ترکیبی، یک طعم شگفت انگیز و عطر دلپذیر را ایجاد می کند. کشور اتیوپی را می توان به عنوان خاستگاه اصلی این قهوه در نظر گرفت.
دانه قهوه روبوستا چه ویژگی هایی دارد؟
دانه های قهوه روبوستا، 40% از تولیدات قهوه جهان را شامل می شوند. انواع دانه خام قهوه روبوستا، نسبت به آفات و ناملایمات زیست محیطی، مقاوم تر هستند. به همین خاطر، کشت آسان تر و بازدهی بالاتری دارند. کشت آسان و بازدهی بیشتر باعث می شود که انواع دانه قهوه روبوستا، قیمت پایین تری نسبت به قهوه عربیکا داشته باشند.
مشخصات دانه قهوه روبوستا
دانه های قهوه روبوستا، در اتفاعات پایین رشد می کنند. دانه های این نوع قهوه به شکل دایره ای شکل ظاهر می شوند. در بیان انواع دانه قهوه، قهوه روبوستا دارای میزان کافئین بالاتر و تلخی زیاد است. به همین خاطر هم هست که قهوه روبوستا، اغلب برای تهیه اسپرسو به کار می رود.
انواع دانه قهوه روبوستا
قهوه روبوستا دارای دو نژاد اصلی است که از ترکیب قهوه عربیکا و روبوستا به دست آمده اند. ویژگی اصلی این نژادهای قهوه، مقاومت بالا نسبت به آفات و هم چنین عطر و رایحه دلنشین است.
ارکتا: انواع دانه قهوه ارکتا، به خاطر ظاهر بلندتر و کشیده تر از قهوه روبوستا متمایز می شوند. این نوع قهوه هم در کشور اوگاندا به عمل می آید و طعمی تلخ تر و تندتر نسبت به قهوه روبوستا دارد.
انگاندا: این نژاد قهوه، در آب و هوای مطلوب کشور اوگاندا کشت می شود و در بین انواع دانه قهوه، بیشترین شباهت به قهوه روبوستا را دارد.
دانه قهوه لیبریکا چه ویژگی هایی دارد؟
انواع دانه قهوه لیبریکا، نخستین بار در کشور فیلیپین به عنوان یک گونه قهوه مقاوم به بیماری زنگ زدگی برگ قهوه شناسایی شد. اگرچه این نوع از دانه های قهوه، بومی مناطقی غربی و مرکزی آفریقا هستند، اما امروزه به عنوان یکی از تولیدات مهم کشور فیلیپین به شمار می آیند.
مشخصات دانه قهوه لیبریکا
انواع دانه قهوه لیبریکا، با شکل و اندازه ای شبیه به دانه های قهوه روبوستا شناخته می شوند. این نوع از قهوه که 2% از تولیدات قهوه کل جهان را در برمی گیرد، در آب و هوای گرم و مرطوب به خوبی رشد می کنند. طعم آن ها با سایر انواع دانه قهوه متفاوت است و عطری دودی یا اسموکی دارد. قهوه لیبریکا، به نام قهوه با رایحه چوب هم شناخته می شود.
دانه قهوه اکسلسا چه ویژگی هایی دارد؟
دانه قهوه اکسلسا، کمیاب ترین انواع دانه قهوه است که به طور عمده در جنوب شرقی آسیا کشت می شود. این گونه قهوه، سابقا زیرمجموعه ای از قهوه لیبریکا بود، اما عطر میوه ای، طعم تلخ و شکل ظاهری بیضوی و کشیده آن باعث شد که به عنوان یکی از انواع دانه قهوه جداگانه در نظر گرفته شود.
انواع دانه قهوه را از کجا بخریم؟
برای خرید انواع دانه قهوه، مطمئن ترین راه خرید قهوه عمده از فروشگاه اینترنتی سبز بهار است. زیرا این فروشگاه آنلاین، وارد کننده مستقیم و بدون واسطه بهترین انواع دانه قهوه از خاستگاه های مختلف است. فروش بدون واسطه محصولات، تاثیر چشمگیری در کاهش قیمت نهایی دانه های قهوه دارد. هم چنین تمامی محصولات این فروشگاه، با ضمانت نامه اصالت کالا و سلامت فیزیکی در بسته بندی های استاندارد به مشتریان عرضه می گردد.
